Türk Basketbolunun “İlk”leri ve Rekorları

Türk basketbolunda birçok “ilk”ler ve ilginç rekorlar bulunuyor.Bu rekorları basketbolseverler için derledik.

Türk basketbolunda birçok “ilk”ler ve ilginç rekorlar bulunuyor. Türk basketbol tarihinin en önemli yıldızlarından Erman Kunter 153 ile bir maçta en fazla sayı atan oyuncu oldu.

Kunter 1988 yılında Fenerbahçe formasıyla Hilalspor karşısında 153 sayı atarak rekor kırarken ilk yarıda attığı 81 sayıyla bir devrede en fazla sayı üreten basketbolcu olarak da tarihe geçti.

BUDANUR'UN REKORU
Beşiktaşlı Hüdai Budanur da kırılması güç bir rekoru elinde bulunduruyor. 1957 yılında İstanbul Spor ve Sergi Sarayı'nda yapılan İstanbul Ligi maçında Beşiktaş İstanbul Karagücü'nü 110-56 yenerken Budanur siyah-beyazlıların 110 sayısını da tek başına attı.

NBA'DEKİ İLK TÜRK MİRSAD
Mirsad Türkcan ABD Profesyonel Basketbol Ligi'nde (NBA) oynayan ilk Türk basketbolcusu olarak tarihe geçti. 1998 yılında ilk kez Houston Rockets'e transfer olan Mirsad NBA'de fazla oynama şansı bulamadı.

Mirsad'ın ardından 7 sezon önce Hidayet Türkoğlu da NBA takımlarından Sacramento Kings tarafından seçildi. Hidayet NBA'de en fazla oynayan Türk oyuncu durumunda bulunuyor.

NBA'DE İLK ŞAMPİYONLUK YAŞAYAN OYUNCU MEHMET OKUR
2003-2004 sezonunda Detroit Pistons'ta şampiyonluk sevincine ulaşan milli basketbolcu Mehmet Okur ise NBA'de şampiyonluk yaşayan ilk Türk oyuncu oldu.

Mehmet ayrıca Utah Jazz ile 6 yıllık 50 milyon dolara sözleşme imzalayarak tarihte en fazla ücrete imza atan Türk oyuncu oldu.

İLK AVRUPALI GRANİT
Avrupa'ya transfer olan ilk Türk basketbolcu ise Yalçın Granit oldu. Granit Fransa'nın Racing Paris takımında oynamıştı.

Fenerbahçe'den 7 sezon önce Yunanistan'ın AEK Atina takımına giden İbrahim Kutluay ise ilk kez bir Yunan takımına transfer olan Türk oyuncu olmuştu.

2001-2002 sezonunda Panathinaikos ile Euroleague şampiyonluğuna ulaşan İbrahim bu kupayı kaldıran ilk Türk basketbolcu oldu.

Panathinaikos Avrupa Ligi finalini Hüseyin Beşok'un takımı Maccabi Elite Tel Aviv ile oynarken ilk kez 2 Türk basketbolcu Euroleague finalinde karşı karşıya geldi.

EFES PİLSEN'İN İLKLERİ
Efes Pilsen 1996 yılında Avrupa Radivoj Koraç Kupası'nı müzesine götürerek ilk kez bu spor dalında Avrupa kupası kazanan Türk takımı oldu.

Lacivert-beyazlılar Avrupa kupalarında finale çıkan ilk takım olma özelliğini de taşıyor. 1993 yılında da Avrupa Kulüpler Kupası'nda final oynayan Efes Pilsen Torino'da Yunan rakibi Aris'e 50-48 yenilmişti.

Efes Pilsen 1999-2000 sezonunda da Euroleague'de ''Dörtlü Final''e kalıp Avrupa üçüncüsü olarak bir ilke daha imza attı.

NBA TAKIMIYLA MAÇ YAPAN İLK VE TEK TÜRK TAKIMI EFES PİLSEN
Bir NBA takımıyla maç yapan ilk ve tek Türk takımı Efes Pilsen oldu. NBA'in davetlisi olarak geçen yıl ABD'ye giden lacivert-beyazlılar 11 Ekim 2006'da Denver Nuggets ile yaptığı hazırlık maçıyla bir NBA takımıyla karşılaşan ilk Türk ekibi oldu. Efes Pilsen NBA'deki ikinci hazırlık maçında 13 Ekim 2006'da Golden State Warriors ile oynadı.

TÜRKİYE'DE MAÇ YAPAN İLK NBA TAKIMI TIMBERWOLVES
NBA ile Avrupa Basketbol Ligleri Birliği'nin (ULEB) yaptığı anlaşma gereği İstanbul'a gelen NBA takımlarından Minnesota Timberwolves 6 Ekim 2007'de Efes Pilsen ile özel bir maç yaptı.

EA Sports'un organizasyonu “NBA Europe Live Tour 2007” kapsamında çeşitli etkinliklerde bulunmak üzere İstanbul'a gelen ve burada yeni sezon hazırlıklarını sürdüren Minnesota Timberwolves'ın Efes Pilsen ile yaptığı maçla ilk kez bir NBA takımı Türkiye'de maç oynadı. Efes Pilsen de Türkiye'de bir NBA takımıyla karşılaşan ilk Türk takımı unvanı aldı.

RECEP ANKARALI DA TARİHE GEÇTİ
Efes Pilsen ile Minnesota Timberwolves arasındaki karşılaşmada görev yapan Türk hakem Recep Ankaralı da tarihe geçti.

Recep Ankaralı bir NBA takımının maçında görev yapan ilk Türk hakem oldu. Karşılaşmada ABD'den gelen NBA hakemleri Jack Nies ve Luis Grillo Recep Ankaralı ile birlikte karşılaşmayı yönetti.

DİĞER “İLK” VE REKORLAR
- Türkiye ilk kez 1949 yılında Kahire'deki Avrupa Şampiyonası'na katıldı.

- 1951 yılında 7. Avrupa Şampiyonası'nda Türk hakem İzzettin Somer Avrupa Şampiyonası finalini yöneterek bu alanda bir ilke imza attı.

- 1959 yılında Türkiye tarihinde ilk kez Avrupa Şampiyonası'na ev sahipliği yaptı.

- 1961 yılında Galatasaray Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası ilk turunda Yunanistan'ın Pire Olympiakos takımını 2 maçta da yenerek Avrupa kupalarında tur atlayan ilk Türk takımı oldu.

- 1980 yılında Eczacıbaşı Erkek Basketbol Takımı Avrupa Kupa Galipleri Kupası'nda çeyrek finale yükselen ilk Türk takımı oldu.

- 1981 yılında Avrupa Karması'na seçilen ilk Türk oyuncu Efe Aydan.

- ABD'de Evansville Üniversitesi takımıyla NCAA play-off'larında oynayan ilk Türk oyuncu Emir Turam.

- Uluslararası alanda ilk resmi maç ise Şili ile 7 Ağustos 1936'da oynandı. Berlin Olimpiyatları'nda yapılan maçı Türkiye 30-16 yitirdi.

- 1956 yılında yapılan ilk gençler Türkiye birinciliğini Fenerbahçe kazandı.

- Türkiye Sofya'da 1960 yılında yapılan Balkan Şampiyonası'na ilk kez katıldı. Türkiye 1981 yılında Balkan Şampiyonu oldu.

- 259 kez milli formayı giyen Efe Aydan en fazla milli olan oyuncu.

- Levent Topsakal Türkiye-İrlanda yıldız milli maçında 78 sayı atarak milli formayla bir maçta en çok sayı atan oyuncu unvanını aldı.

- 32. Avrupa Erkekler Basketbol Şampiyonası'nda (A) Milli Takım ilk kez Avrupa ikincisi oldu.

- (A) Milli Takım 2002 yılında ilk kez Dünya Şampiyonası'nda mücadele etti ve 9. oldu.

- 2001-2002 sezonunda CSKA Moskova takımında forma giyen Mirsad Türkcan Euroleague normal sezonunda en değerli oyuncu (MVP) seçilen ilk Türk basketbolcu oldu

Türkiye'de Bayan Basketbolu’nun İlkleri

Bayan Basketbolu ülkemizde 1959 yılında oynanmaya başlarken geride kalan 49 yıl içerisinde bir çok ilk yaşandı

Türkiye’de bayan basketbolu ilk kez 1959 yılında oynanmaya başladı. Türkiye’de ilk Milli Takım faaliyetleri Federasyon Başkanı Faik Gökay zamanında başlarken Milli Takımımız ilk maçını ise 1964 yılında Munih’te Almanya’ya karşı oynadı. Millilerimiz bu maçtan 43-48 mağlup ayrıldı.

1966 yılında Balkan Şampiyonası’na katılan Milli Takım ilk resmi maçını Bulgaristan’a karşı oynadı ve katıldığı turnuvada 4. oldu. Bu yıldan sonra durgun bir döneme giren bayan basketbolu Milli Takım bazında sadece 7 maç yaptı. 1967-1987 yılları arasında ise hiç Milli Takım faaliyeti gerçekleştirilmedi. 20 yıl aradan sonra 1987 yılında tekrar kurulan Bayan Milli Takım Suriye’de düzenlenen Akdeniz Oyunları’na katılarak 2.’liği kazandı ve önemli bir başarıya imza attı.

Bu yıllardan sonra Türkiye’de bayan basketboluna ve Bayan Milli Takımı’na olan ilgi artarken altyapılarda da çeşitli çalışmalar yapıldı ve 1990 yılında Genç Bayan Milli Takım 1991 yılında Yıldız Bayan Milli Takım ve 1996 yılından itibaren de Ümit Bayan Milli Takım kuruldu. Ümit Bayan Milli Takım 1996 yılında İsrail ve 1998 yılında da Belçika ile ikili temaslarda bulundu.

FIBA’nın Ümit Bayanlar kategorisinde de Avrupa Şampiyonası düzenleme kararı almasıyla Ümit Bayan Milli Takım 1999 ‘da tekrar kuruldu ve eleme grup maçlarında başarılı olarak Finallere katılma hakkını elde etti. Finallerde de başarılı bir performans sergileyen millilerimiz 2000 yılında ilki düzenlenen Avrupa Şampiyonasında 4. oldu.

Milli Takım Faaliyetlerinin Kilometre Taşları şu şekilde;

1964 İlk kez oluşturulan Bayan Milli takım Almaya karşısında 43-48 yenildi.

1966 Balkan Şampiyonasına katılan Milli Takımımız ilk resmi müsabakasını Bulgaristan’ a karşı yaptı. Bu şampiyonada Milli Takımımız 4. oldu.

1987 Uzun bir aradan sonra yeniden kurulan milli takım ilk maçını Suriye ile yaptı ve bu maçı farklı bir skorla 104-37 kazandı.

1987 10. Akdeniz Oyunları’na katılan Bayan Milli takımımız gümüş madalya kazandı.

1989 Bayan Milli takımımız ilk kez Avrupa Şampiyonası Eleme Gurubuna katıldı.

1990 Genç Bayan Milli takımı kuruldu ve bu takım 15. Balkan Şampiyonasına katıldı.

1991 Yıldız Bayan Milli takım kuruldu ve bu takım 9. Avrupa Şampiyonası eleme grubuna katıldı.

1992 Genç Bayan Milli takımımız Balkan Şampiyonası’ nda üçüncü olarak bronz madalya kazandı.
1993 Genç Bayan Milli takımımız 16. Avrupa Şampiyonası Eleme Gurubundan çıkarak ilk kez yarı finallere katılma hakkı elde etti.

1997 Akdeniz Oyunlarına katılan A Milli takımımız 2. olarak gümüş madalya kazandı.

1998 Bayanlar kategorisinde ilk kez 18. Genç Bayanlar Avrupa Şampiyonası ülkemizde düzenlendi.

1999 13. Yıldız Bayanlar Avrupa Şampiyonası Yarı Finallerinde 2. olan takımımız Finallere katılma hakkı elde etti. 1998 yılında ülkemizde düzenlenen Genç bayanlar Avrupa Şampiyonasına ev sahibi olma sebebiyle katılma hakkı kazanan Genç Milli takımımızın dışında ilk kez Yıldız Milli takımımız Avrupa Şampiyonası’ na katılma hakkı elde etti.

2000 İlk kez düzenlenen Ümitler Avrupa Şampiyonasına katılan Ümit Milli Bayan takımımız Avrupa 4. sü oldu.

2001 Küçükler seviyesinde milli takım düzeyinde oluşturulan karma İtalya’ da düzenlenen festivale katıldı.

2003 29. Avrupa Şampiyonası Yarı Final gurup maçlarını averajla üçüncü sırada tamamlayan A Milli takımımız Avrupa Şampiyonası Finallerine katılma hakkını kıl payı kaçırdı.

2003 15. Avrupa Yıldız Bayanlar Şampiyonası ülkemizde düzenlendi.

2005 30. Bayanlar Avrupa Şampiyonası ülkemizde düzenlendi. Bayan Milli Takımımız ilk kez evsahibi olarak katıldığı şampiyonada 8. oldu. Bayan Milli Takım İspanya’nın Almeria kentinde yapılan 15. Akdeniz Oyunlarında ilk kez Şampiyon olma başarısını gösterdi. Yıldız Bayan Milli Takımımız ilk kez 16 takımla oynanmaya başlayan Avrupa Şampiyonası Finallerinde İtalya’da 8. oldu.

2006 Bayan Milli Takımımız 31. Avrupa Şampiyonası Finallerinde Eleme Gruplarından 1. çıkarak Finallere katılma hakkını elde etti. Genç Bayan Milli Takım tekrar düzenlenmeye başlayan Balkan Şampiyonasında Şampiyon oldu.



Türkiye’de takım bazında bayan basketbolu ise ilk kez 1958-59 yılında başladı. O tarihlerde her takım kendi bölgesinde maç yaparken yaklaşık 10 yıllık bir periyoda Gazi Eğitim Enstitüsü damgasını vurdu. Bayan ligleri 1981 yılına kadar bu şekilde oynanırken 1980-81 sezonunda deplasmanlı lig mücadelesine geçildi ve ilk şampiyon ODTÜ oldu. 1992-93 sezonunda Play-Off sistemi uygulamaya konulurken 2. Lig mücadelesi ise 1994-95 sezonunda start aldı. 1992-93 sezonunda ilk kez Bayanlar Türkiye Kupası düzenlenirken İstanbul Üniversitesi’ni 74-51 mağlup eden Galatasaray Bayanlar Türkiye Kupası’nın da ilk sahibi oldu. Bayanlar Cumhurbaşkanlığı Kupası ise yine ilk kez 1992-93 sezonunda oynandı ve Botaş’ı 102-71 mağlup eden Galatasaray bu kupayı da ilk kez müzesine götüren takım oldu.

Türkiye’de bayan liglerinde Beşiktaş 1981 yılından beri mücadele ederek 2008-09 sezonu ile birlikte toplam 28 kez ligde yer aldı ve bu anlamda ligde en çok mücadele eden takım oldu. Siyah Beyazlıları 26 sezonda İstanbul Üniversitesi 21 sezonla Galatasaray 19 sezonla Botaş ve yine 19 sezonla Fenerbahçe takımları takip ediyor.

Bir dönem bayan basketboluna damgasını vuran Galatasaray lig tarihinde kazandığı 11 şampiyonluk ile en çok şampiyon olan takım unvanını elinde bulunduruyor. Son yıllara damgasını vuran Fenerbahçe 6 şampiyonluk ile ikinci sırada yer alırken Beşiktaş ve ODTÜ de 3’er şampiyonluk kazandılar. Botaş’ın lig tarihinde 2 şampiyonluğu yer alırken MTA 2 ve İstanbul Üniversitesi de 1 kez mutlu sona ulaştılar.

Bayan liglerinde en fazla şampiyonluk kazanan antrenör ise halen Fenerbahçe’nin antrenörlüğünü yapan Zafer Kalaycıoğlu. Kalaycıoğlu 4’ü Fenerbahçe ve ikisi de Galatasaray ile olmak üzere şu ana kadar tam 6 şampiyonluk kazandı. Galatasaray ile 5 kez şampiyonluk yaşayan Betsy Bailey ikinci sırada yer alırken Galatasaray ile 3 şampiyonluk yaşayan Ekrem Memnun ve Beşiktaş ile 2 Galatasaray ile 1 şampiyonluk yaşayan Fehmi Sadıkoğlu da toplam 3 şampiyonluk ile Betsy Bailey’i takip eden antrenörler oldular.



Cumhurbaşkanlığı Kupası’nda ise bu yıla kadar Fenerbahçe ve Galatasaray’ın 6’şar kupa ile eşitliği söz konusuyken son oynanan Cumhurbaşkanlığı Kupası’nı kazanan Galatasaray 7 kupa ile ilk sırayı aldı.

1992-93 sezonunda oynanmaya başlayan Bayanlar Türkiye Kupası’nda ise Fenerbahçe kazandığı 7 kupa ile ilk sırada yer alıyor. Sarı Lacivertli ekibi ezeli rakibi Galatasaray 6 kupa ile takip ederken Botaş’ın ise 2 kupası bulunuyor.

Son yıllarda bayan takımlarımız Avrupa Kupaları’nda başarılı sonuçlara imza atarken 1998-99 sezonunda Galatasaray Avrupa Şampiyonlar Ligi Kupası’nda Final Four’a kalan ve 3.’lüğü kazanan ilk takım oldu. 2000-01 sezonunda ise Botaş Ronchetti Kupası’nda final oynadı ve ilk kez Avrupa 2.’liğini ülkemize getirdi.



Türkiye’nin en uzun boylu bayan basketbolcusu Gülseren Gönül olurken (2.05) Gönül aynı zamanda yurtdışına transfer olan ilk bayan oyuncumuz da oldu (Avusturya). Derya Özer 1988-2001 yılları arasında yer aldığı Milli Takım’da 100 kere milli olan ilk bayan basketbolcusu unvanını alırken halen Fenerbahçe formasını giyen Nevriye Yılmaz ise WNBA ilk kez giden oyuncumuz oldu.